Το ψυχικό τραύμα αναφέρεται σε μια σοβαρή ψυχολογική αντίδραση που προκύπτει από μια υπερβολικά στρεσογόνο ή τρομακτική εμπειρία, η οποία μπορεί να έχει μακροχρόνιες επιπτώσεις στην ψυχική υγεία ενός ατόμου. Οι αιτίες του ψυχικού τραύματος ποικίλλουν και περιλαμβάνουν γεγονότα όπως ατυχήματα, φυσικές καταστροφές, σεξουαλική ή σωματική κακοποίηση, και επιθέσεις. Αυτές οι εμπειρίες μπορούν να προκαλέσουν συναισθήματα φόβου, και απώλειας ελέγχου, αφήνοντας το άτομο να αντιμετωπίζει προκλήσεις στην καθημερινή του ζωή.

Το αντίκτυπο του ψυχικού τραύματος δεν περιορίζεται μόνο στα άμεσα συναισθηματικά αποτελέσματα, αλλά επεκτείνεται και σε σωματικά συμπτώματα. Αρκετές μελέτες έχουν δείξει ότι οι επιπτώσεις του ψυχικού τραύματος μπορούν να προκαλέσουν πολλές ψυχικές διαταραχές. Ένας μεγάλος αριθμός ατόμων που βιώνουν ψυχικό τραύμα εμφανίζουν συμπτώματα όπως κατάθλιψη, άγχος, και διαταραχές ύπνου, οι οποίες μπορεί να επηρεάσουν σημαντικά την ποιότητα ζωής τους.

Υπάρχουν διαφορετικοί τύποι ψυχικών τραυμάτων, και η κατηγοριοποίηση τους μπορεί να βοηθήσει στην καλύτερη κατανόηση των συνεπειών που μπορεί να έχουν. Το ψυχικό τραύμα μπορεί να χωριστεί σε οξή και χρόνιο, με το οξύ να προκύπτει από περιστασιακά στρεσογόνα γεγονότα, ενώ το χρόνιο σχετίζεται με μακροχρόνιες και συνεχείς καταστάσεις εσωτερικής ή εξωτερικής πίεσης.

Η ψυχολογία και η ψυχοθεραπεία αντιμετωπίζουν αυτές τις αντιδράσεις και παρέχουν μια πορεία θεραπείας του ψυχικού τραύματος, προκειμένου να διαχειριστούν αποτελεσματικά τις συνέπειες και να διευκολυνθεί η ανάρρωση των ατόμων.

Παραδοσιακές Μέθοδοι Θεραπείας

Η θεραπεία του ψυχικού τραύματος έχει εξελιχθεί μέσα από διάφορες παραδοσιακές μεθόδους, που ποικίλλουν σε προσεγγίσεις και τεχνικές. Η ψυχοθεραπεία, για παράδειγμα, είναι μία από τις πιο συνηθισμένες μεθόδους, η οποία βασίζεται στη διαπροσωπική αλληλεπίδραση του θεραπευτή με τον ασθενή. Ο θεραπευτής χρησιμοποιεί διάφορους κανόνες και τεχνικές για να βοηθήσει τον ασθενή να κατανοήσει τα συναισθηματικά και ψυχολογικά του ζητήματα, παρέχοντας ένα ασφαλές περιβάλλον για την έκφραση των συναισθημάτων και των βιωμάτων του.

Μια άλλη πολύ διαδεδομένη μέθοδος είναι η γνωστική συμπεριφορική θεραπεία (CBT), η οποία εστιάζει στη σύνδεση μεταξύ σκέψης, συναισθήματος και συμπεριφοράς. Ωστόσο, ένα από τα μειονεκτήματά της είναι ότι απαιτεί ενεργή συμμετοχή από τον ασθενή, γεγονός που μπορεί να είναι δύσκολο για όσους πλήττονται από σοβαρό ψυχικό τραύμα.

Η θεραπεία μέσω της συζήτησης (talk therapy) είναι επίσης μια κλασική προσέγγιση, η οποία εστιάζει στην λεκτικοποίηση των προκλήσεων και των οδυνηρών εμπειριών. Παρά τα πλεονεκτήματά της, όπως η δυνατότητα να αποφορτίσει τις συναισθηματικές εντάσεις, μπορεί να μην προσφέρει πάντα βιώσιμες λύσεις. Η επιλογή της κατάλληλης μεθόδου εξαρτάται από τη μοναδικότητα του κάθε ασθενή και των αναγκών τους, και σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να χρειαστεί μια συνδυαστική προσέγγιση.

Νέες Τεχνολογίες στη Θεραπεία του Ψυχικού Τραύματος

Η θεραπεία ψυχικού τραύματος έχει εξελιχθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια με τη χρήση νέων τεχνολογιών που ενισχύουν την ψυχολογία και τη διαδικασία της ψυχοθεραπείας. Δύο από τις πιο καινοτόμες προσεγγίσεις περιλαμβάνουν την εικονική πραγματικότητα (VR) και τις διαδικτυακές θεραπείες, οι οποίες έχουν κερδίσει έδαφος στην επιστημονική κοινότητα.

Η εικονική πραγματικότητα προσφέρει μια μοναδική δυνατότητα στους θεραπευτές να δημιουργήσουν ελεγχόμενα περιβάλλοντα όπου οι ασθενείς μπορούν να αντιμετωπίσουν τις φοβίες και τα τραύματά τους με ασφάλεια. Μέσω προσομοιώσεων που επαναδημιουργούν πραγματικά σενάρια, οι ασθενείς έχουν την ευκαιρία να κατανοήσουν και να επεξεργαστούν τα συναισθήματά τους. Η μέθοδος αυτή έχει δείξει θετικά αποτελέσματα στην εξάλειψη συμπτωμάτων που σχετίζονται με το ψυχικό τραύμα, όπως το PTSD.

Από την άλλη, οι διαδικτυακές θεραπείες παρέχουν πρόσβαση σε ψυχολογική υποστήριξη μέσω ψηφιακών πλατφορμών. Αυτή η προσέγγιση είναι ιδιαίτερα ευεργετική για άτομα που δεν μπορούν να παρακολουθήσουν παραδοσιακές συνεδρίες ή προτιμούν την ευκολία της διαδικτυακής αλληλεπίδρασης. Η θεραπεία μέσω διαδικτύου έχει διαπιστωθεί ότι μπορεί να είναι εξίσου αποτελεσματική με τις δια ζώσης συνεδρίες, προσφέροντας στους ασθενείς τη δυνατότητα να συμμετάσχουν σε συνεδρίες από την άνεση του σπιτιού τους.

Συγκεντρωτικά, οι νέες τεχνολογίες όπως η VR και οι διαδικτυακές θεραπείες δίνουν νέες προοπτικές στη θεραπεία ψυχικού τραύματος, προσφέροντας καινοτόμες μεθόδους που μπορούν να ενσωματωθούν στη θεραπευτική διαδικασία. Η αποτελεσματικότητά τους συνεχίζει να μελετάται, αλλά ήδη παρουσιάζουν υποσχέσεις για τη βελτίωση της ψυχολογικής υγείας των ασθενών.

Η Σημασία της Ψυχολογικής Υποστήριξης

Η ψυχική υγεία είναι αναπόσπαστο κομμάτι της συνολικής ευημερίας, και η θεραπεία του ψυχικού τραύματος απαιτεί μια ολοκληρωμένη προσέγγιση που περιλαμβάνει την ψυχολογική υποστήριξη. Η υποστήριξη αυτή μπορεί να προέλθει από επαγγελματίες ψυχολογίας, οικογένεια, φίλους ή ομάδες υποστήριξης. Αυτές οι ομάδες προσφέρουν ένα ασφαλές περιβάλλον όπου τα άτομα που έχουν βιώσει ψυχικό τραύμα μπορούν να μοιραστούν τις εμπειρίες τους και να νιώσουν αποδοχή και κατανόηση.

Η ψυχοθεραπεία, όταν συνδυαστεί με την κοινωνική υποστήριξη, έχει αποδειχθεί ότι ενισχύει τη διαδικασία επούλωσης.

Οι θεραπευτές χρησιμοποιούν ποικιλία μεθόδων για να ενθαρρύνουν τους ασθενείς να εκφράσουν τα συναισθήματά τους και να επεξεργαστούν το ψυχικό τραύμα με υγιείς τρόπους. Αυτή η διαδικασία αποδυναμώνει την αίσθηση απομόνωσης που συχνά συνοδεύει τα ψυχικά τραύματα και επιτρέπει στους ασθενείς να αναγνωρίσουν ότι δεν είναι μόνοι τους σε αυτή τη διαδικασία.

Επιπλέον, οι διαφορετικές προσεγγίσεις που εστιάζουν στη συναισθηματική υποστήριξη, όπως η θεραπεία μέσω τέχνης και η ομαδική ψυχοθεραπεία, μπορούν να προσφέρουν νέες οπτικές στη θεραπεία ψυχικού τραύματος. Αυτές οι μέθοδοι ενθαρρύνουν την έκφραση των συναισθημάτων και την εξερεύνηση των εσωτερικών συγκρούσεων με δημιουργικούς και διαδραστικούς τρόπους.

Συνοψίζοντας, η κατανόηση της σημασίας της ψυχολογικής υποστήριξης είναι κλειδί στην αντιμετώπιση του ψυχικού τραύματος. Η αρωγή των ειδικών και η συμμετοχή σε ομάδες υποστήριξης ενισχύουν τις δυνατότητες επούλωσης και βοηθούν τα άτομα να ζήσουν τη ζωή τους με πιο υγιείς τρόπους.

Προσεγγίσεις που Εστιάζουν στη Σωματική Ψυχολογία

Η σωματική ψυχολογία αποτελεί μια από τις πιο ελπιδοφόρες προσεγγίσεις στη θεραπεία ψυχικού τραύματος, καθώς αναγνωρίζει τη σύνδεση μεταξύ σώματος και συναισθημάτων. Στο ψυχικό τραύμα η συναισθηματική φόρτιση μπορεί να εκφράζεται σωματικά, επιφέροντας σωματικά συμπτώματα ή δυσφορία. Οι μέθοδοι αυτής της προσέγγισης δίνουν έμφαση στην απελευθέρωση της σωματικής έντασης που συσσωρεύεται ως αποτέλεσμα του τραύματος.

Η σωματική ψυχοθεραπεία περιλαμβάνει τη συνειδητοποίηση και την επεξεργασία των σωματικών αισθήσεων καθώς και την εκμάθηση τεχνικών αναπνοής και χαλάρωσης. Οι θεραπευτές μπορεί να χρησιμοποιούν σωματικές τεχνικές όπως η yoga, ο χορός ή ο διαλογισμός για να βοηθήσουν τους ασθενείς να επανενωθούν με το σώμα τους και να απελευθερώσουν τις συναισθηματικές εντάσεις που μπορεί να έχουν ανασταλεί μέσω άλλων μορφών έκφρασης.

Επιπλέον, οι τεχνικές απελευθέρωσης, όπως η Τεχνική Απελευθέρωσης Συναισθημάτων (EFT), χρησιμοποιούν την ισχυρή σύνδεση μεταξύ σωματικών και ψυχολογικών διεργασιών. Αυτές οι μέθοδοι στοχεύουν να αποκαταστήσουν την εσωτερική ισορροπία, απελευθερώνοντας το ψυχικό τραύμα μέσω σωματικών διεργασιών. Αυτή η διαδικασία μπορεί να προσφέρει αλλαγές στην αντίληψη των όρων του τραύματος, βοηθώντας τα άτομα να βρουν μια νέα αρχή μέσα από την ψυχοθεραπεία.

Συνδυάζοντας τις σωματικές πρακτικές με τις παραδοσιακές μεθόδους ψυχοθεραπείας, οι θεραπευτές μπορούν να προσφέρουν έναν ολοκληρωμένο δρόμο προς την ανάρρωση.

Επιπτώσεις της Πανδημίας στην Ψυχική Υγεία

Η πανδημία COVID-19 έχει αναδείξει πολλαπλές προκλήσεις για την ψυχική υγεία, επιφέροντας σημαντικές επιπτώσεις που συνδέονται με το ψυχικό τραύμα. Η κατάσταση αυτή έχει αναγκάσει τους επαγγελματίες της υγείας να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα και στις αυξανόμενες ανάγκες. Οι άνθρωποι, κλεισμένοι στα σπίτια τους και αποκομμένοι από τις κοινωνικές τους συνδέσεις, βίωσαν αυξημένο άγχος, κατάθλιψη και άλλες ψυχικές διαταραχές.

Οι επιπτώσεις της πανδημίας παρατηρούνται ιδιαίτερα στις ευάλωτες ομάδες πληθυσμού, όπως τα άτομα που έχουν ήδη υποστεί ψυχικό τραύμα. Το επιπλέον άγχος και η αβεβαιότητα που προκάλεσε η πανδημία επιδεινώσαν τα ήδη υπάρχοντα ψυχικά προβλήματα. Οι θεραπευτές του ψυχικού τραύματος βρέθηκαν μπροστά σε προκλήσεις που σχετίζονται με τη διάγνωση και την αποτελεσματικότητα της θεραπείας του ψυχικού τραύματος σε ένα τέτοιο κλίμα ανασφάλειας.

Η διαδικασία της ψυχοθεραπείας έχει αναγκαστικά εξοικειωθεί με την ψηφιακή μορφή, καθώς πολλές συνεδρίες πραγματοποιούνται μέσω διαδικτυακών πλατφορμών. Παρά τις προκλήσεις που ενδέχεται να προκύψουν από αυτή τη μετάβαση, τα εργαλεία του διαδικτύου μπορεί να προσφέρουν νέες ευκαιρίες για πρόσβαση σε θεραπεία, ιδίως για άτομα που ενδέχεται να είναι απρόθυμα ή αδύνατα να παρακολουθήσουν φυσικές συνεδρίες. Οι θεραπευτές οφείλουν να επενδύσουν στη διαδικασία αυτή, αξιοποιώντας τεστ και δοκιμασίες που θα τους βοηθήσουν να εντοπίσουν τον αντίκτυπο της πανδημίας στο ψυχικό τραύμα των ασθενών τους.

Η αυξημένη ανάγκη για ψυχολογική στήριξη είναι προφανής, και η αποδοχή των νέων μεθόδων θεραπείας είναι κρίσιμη για την προώθηση της ψυχικής υγείας. Ο δρόμος προς την αποκατάσταση είναι μακρύς και η συνεργασία μεταξύ θεραπευτών και ασθενών μπορεί να αποτελέσει το θεμέλιο για περαιτέρω εξελίξεις στη θεραπεία ψυχικού τραύματος.

Προσαρμογές και Συνθήκες Θεραπείας

Η θεραπεία του ψυχικού τραύματος έχει εξελιχθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια, με την εμφάνιση νέων μεθόδων και προσεγγίσεων που προσαρμόζονται σύμφωνα με τις ανάγκες των ατόμων και τις συνθήκες θεραπείας. Η τεχνολογική εξέλιξη έχει δώσει τη δυνατότητα στους θεραπευτές και στους ειδικούς να προσφέρουν θεραπεία μέσω διαδικτύου, κάτι που αποδεικνύεται ιδιαίτερα χρήσιμο για εκείνους που δεν έχουν την δυνατότητα πρόσβασης σε παραδοσιακούς χώρους ψυχοθεραπείας.

Η θεραπεία μέσω διαδικτύου, ή διαδικτυακή ψυχοθεραπεία, προφέρει διακριτικότητα και ευκολία, επιτρέποντας στα άτομα να συμμετέχουν σε συνεδρίες από την άνεση του σπιτιού τους. Αυτή η μορφή θεραπείας μπορεί να είναι αρκετά αποδοτική για άτομα που βιώνουν ψυχικό τραύμα, καθώς αφαίρεται η πίεση της φυσικής παρουσίας και παρέχεται άμεση πρόσβαση σε υποστήριξη.

Επιπλέον, η προσέγγιση της θεραπείας του ψυχικού τραύματος πρέπει να προσαρμόζεται σε διάφορες ομάδες πληθυσμού, συμπεριλαμβανομένων των παιδιών, των εφήβων, και των ηλικιωμένων. Κάθε ηλικιακή ομάδα έχει τις δικές της αναγνωρίσιμες ανάγκες, καθώς και τρόπους αντίληψης και επεξεργασίας του τραύματος. Για παράδειγμα, οι μέθοδοι που χρησιμοποιούνται στην ψυχολογία των παιδιών μπορεί να περιλαμβάνουν παιχνιδοθεραπεία ή δραματική έκφραση, ενώ για τους ενήλικες μπορεί να προτιμώνται πιο παραδοσιακές μορφές θεραπείας. Αυτές οι διαφοροποιήσεις ενισχύουν τη δυνατότητα των θεραπευτών να παρέχουν εξατομικευμένη θεραπεία, οδηγώντας σε καλύτερα αποτελέσματα και μία πιο ολοκληρωμένη προσέγγιση στην ψυχοθεραπεία.

Μελλοντικές Τάσεις στη Θεραπεία του Ψυχικού Τραύματος

Η θεραπεία του ψυχικού τραύματος έχει εξελιχθεί ραγδαία τα τελευταία χρόνια, και οι μελλοντικές τάσεις δείχνουν μια συνεχή εξέλιξη και καινοτομία στον τομέα της ψυχολογίας και ψυχοθεραπείας. Καθώς οι επιστήμονες και οι θεραπευτές αποκτούν μεγαλύτερη κατανόηση της έκτασης και των επιπτώσεων του ψυχικού τραύματος, είναι αναμενόμενο ότι οι νέες μέθοδοι και τεχνικές θα αρχίσουν να ριζώνουν στις θεραπευτικές διαδικασίες.

Μια από τις πιο σημαντικές τάσεις είναι η ενίσχυση της έρευνας που εστιάζει στους μηχανισμούς του ψυχικού τραύματος και την αποτελεσματικότητα διαφορετικών θεραπευτικών προσεγγίσεων. Το ενδιαφέρον για σύγχρονες, βιο-ψυχο-κοινωνικές προσεγγίσεις αναμένεται να ενισχυθεί, με στόχο την καλύτερη αξιολόγηση και κατανόηση των ατομικών αναγκών των ασθενών.

Επιπλέον, η τεχνολογία παίζει έναν κεντρικό ρόλο στην προσφορά νέων εργαλείων και εφαρμογών για τη θεραπεία του ψυχικού τραύματος. Η χρήση διαδικτυακών πλατφορμών ψυχοθεραπείας, όπως η τηλεψυχοθεραπεία και οι εφαρμογές αυτοβοήθειας, προσφέρει νέες δυνατότητες στους θεραπευτές και τους ασθενείς να συνδεθούν και να εργαστούν μαζί, ανεξαρτήτως γεωγραφικών περιορισμών.

Η ολιστική προσέγγιση, που ενσωματώνει ψυχολογικές, σωματικές και πνευματικές πλευρές στη θεραπεία, αναμένεται επίσης να κερδίσει έδαφος. Γίνεται σαφές ότι η θεραπεία του ψυχικού τραύματος δεν περιορίζεται μόνο στην συζήτηση, αλλά περιλαμβάνει πολλές διαστάσεις που συνθέτουν την ανθρώπινη εμπειρία. Εν κατακλείδι, οι μελλοντικές εξελίξεις αναμένεται να ενισχύσουν την αποτελεσματικότητα των θεραπευτικών διαδικασιών και να προσφέρουν νέες ελπίδες για τα άτομα που πλήττονται από το ψυχικό τραύμα.

Συμπεράσματα και Προτάσεις

Η διερεύνηση της θεραπείας του ψυχικού τραύματος έχει αποκαλύψει σημαντικές εξελίξεις στον τομέα της ψυχολογίας και της ψυχοθεραπείας. Οι σύγχρονες προσεγγίσεις στον τομέα αυτό προσανατολίζονται στην κατανόηση της φύσης του ψυχικού τραύματος και της αποτελεσματικότητας των θεραπευτικών γίνεται, παρέχοντας πολύτιμα δεδομένα για τη βελτίωση των μεθόδων θεραπείας. Σημαντικό είναι ότι οι θεραπευτικές μέθοδοι που χρησιμοποιούνται μπορούν να προσαρμοστούν ώστε να ανταποκριθούν στις εξατομικευμένες ανάγκες των ατόμων που βιώνουν ψυχικό τραύμα. Επίσης, η ενημέρωση και η ευαισθητοποίηση σχετικά με τις ψυχολογικές επιπτώσεις του ψυχικού τραύματος είναι κρίσιμη για την άρση του στίγματος που περιβάλλει τις ψυχικές διαταραχές.

Αναγνωρίζοντας την ευρύτερη ανάγκη πρόσβασης σε κατάλληλη υποστήριξη, προτείνεται η ανάπτυξη προγραμμάτων εκπαίδευσης και ευαισθητοποίησης για επαγγελματίες ψυχικής υγείας, ώστε να είναι καλύτερα προετοιμασμένοι να διαχειριστούν περιπτώσεις ψυχικού τραύματος. Αυτό περιλαμβάνει τη διεπιστημονική συνεργασία μεταξύ ψυχολόγων, ψυχοθεραπευτών και άλλων ειδικών υγείας για τη δημιουργία ολοκληρωμένων και συμμετοχικών θεραπευτικών πλαισίων.

Επιπλέον, η χρηματοδότηση ερευνών σχετικά με τις νέες μεθόδους θεραπείας ψυχικού τραύματος θα υποστηρίξει τη διαρκή εξέλιξη των προσεγγίσεων, προσαρμόζοντας τις θεραπείες στις ανάγκες των ασθενών. Απαιτείται επίσης η ενίσχυση της δωρεάν ή προσιτής πρόσβασης σε θεραπευτικές υπηρεσίες, καθώς η οικονομική επιβάρυνση μπορεί να αποτρέψει άτομα από την αναζήτηση της απαραίτητης βοήθειας.

Συνολικά, οι προτάσεις αυτές στοχεύουν στη δημιουργία ενός υποστηρικτικού περιβάλλοντος που θα ενθαρρύνει τα άτομα να αναζητήσουν θεραπεία για ψυχικό τραύμα και να επιτύχουν την ψυχική τους ευημερία.

*Το παρόν άρθρο έγινε με την συνδρομή ΤΝ υπο την επιστημονική επιμέλεια του Κων/νου Μπλέτσου.

Η θεραπεία EMDR

Η EMDR είναι μια δομημένη θεραπεία που ενθαρρύνει τον ασθενή να επικεντρωθεί εν συντομία στη μνήμη του τραύματος ενώ ταυτόχρονα βιώνει αμφίπλευρη διέγερση (συνήθως κινήσεις των ματιών), η οποία συνδέεται με μείωση της ζωντάνιας και του συναισθήματος που σχετίζονται με κάποια τραυματική ανάμνηση

Η θεραπεία απευαισθητοποίησης και επανεπεξεργασίας κίνησης των ματιών (EMDR) (Shapiro, 2001) αναπτύχθηκε αρχικά το 1987 για τη θεραπεία της διαταραχής μετατραυματικού στρες (PTSD) και καθοδηγείται από το μοντέλο προσαρμοστικής επεξεργασίας πληροφοριών (Shapiro 2007).

Η Emdr είναι μια ατομική θεραπεία που συνήθως γίνεται με συχνότητα μία έως δύο φορές την εβδομάδα για συνολικά 6-12 συνεδρίες, αν και μερικοί άνθρωποι επωφελούνται από λιγότερες συνεδρίες. Οι συνεδρίες μπορούν να πραγματοποιηθούν σε συνεχόμενες ημέρες.

Το μοντέλο προσαρμοστικής επεξεργασίας πληροφοριών θεωρεί ότι τα συμπτώματα του μετατραυματικού stress ( PTSD) και άλλων διαταραχών προκύπτουν από προηγούμενες τραυματικές εμπειρίες που εξακολουθούν να προκαλούν δυσφορία επειδή η μνήμη τους δεν έχει υποβληθεί σε επαρκή επεξεργασία.

Αυτές οι ανεπεξέργαστες αναμνήσεις θεωρείται ότι περιέχουν τα συναισθήματα, τις σκέψεις, τις πεποιθήσεις και τις φυσικές αισθήσεις που συνέβησαν τη στιγμή του γεγονότος. Όταν ενεργοποιούνται οι μνήμες αυτά τα αποθηκευμένα διαταρακτικά στοιχεία επαναβιώνονται προκαλώντας τα συμπτώματα της PTSD ή / και άλλων διαταραχών.

Σε αντίθεση με άλλες θεραπείες που επικεντρώνονται στην άμεση αλλαγή των συναισθημάτων, των σκέψεων και των απαντήσεων που προκύπτουν από τραυματικές εμπειρίες, η θεραπεία EMDR επικεντρώνεται άμεσα στη μνήμη και έχει ως στόχο να αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο αποθηκεύεται η μνήμη στον εγκέφαλο, μειώνοντας έτσι ή και εξαλείφοντας τα προβληματικά συμπτώματα.

Κατά τη διάρκεια της θεραπείας με EMDR, οι κλινικές παρατηρήσεις δείχνουν ότι μια επιταχυνόμενη μαθησιακή διαδικασία διεγείρεται από τις τυποποιημένες διαδικασίες του EMDR, οι οποίες ενσωματώνουν τη χρήση κινήσεων των ματιών και άλλων μορφών ρυθμικής αμφίπλευρης διέγερσης

Ενώ οι πελάτες επικεντρώνονται εν συντομία στη μνήμη τραύματος και ταυτόχρονα βιώνουν αμφίπλευρη διέγερση (BLS), η ζωντάνια και το συναίσθημα της μνήμης μειώνονται.

Απώτερος στόχος της ΕΜDR είναι να σταματήσει η διαρκής αναβίωση της τραυματικής μνήμης, και μέσα απ’ την επανεπεξεργασία (reprocessing) να μεταμορφωθεί σε μια μακρινή κακή ανάμνηση, ανίκανη να παρεμβαίνει πλέον και να διαταράσσει τις ζωές των ανθρώπων.

Η θεραπεία ΕΜDR αποτελεί τεκμηριωμένη (evidence based) θεραπεία για την διαταραχή μετατραυματικού στρες ( PTSD) καθώς και για ένα πλήθος άλλως κλινικών καταστάσεων όπως αγχώδη διαταραχή, κατάθλιψη, ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή κλπ.

Τα στάδια της θεραπείας

Η θεραπεία EMDR αποτελείται από οκτώ βασικά στάδια, τα οποία ο θεραπευτής και ο θεραπευόμενος ακολουθούν με σειρά σε κάθε συνεδρία. Η διάρκεια κάθε σταδίου μπορεί να ποικίλλει ανάλογα με το άτομο, τη διαταραχή και το είδος του τραυματικού βιώματος.

1. Η φάση της σταθεροποίησης:

• Εστιάζει στην οικοδόμηση μίας ισχυρής θεραπευτικής σχέσης και στην εκπαίδευση του θεραπευόμενου σε τεχνικές διαχείρισης συναισθημάτων και στρες.

• Στόχος είναι η δημιουργία ενός ασφαλούς περιβάλλοντος, όπου ο θεραπευόμενος νιώθει άνετα να εξερευνήσει τραυματικές εμπειρίες.

2. Η φάση της αξιολόγησης:

• Ο θεραπευτής και ο θεραπευόμενος συνεργάζονται για να προσδιορίσουν το τραυματικό βίωμα που θα αποτελέσει το επίκεντρο της θεραπείας.

• Αναλύουν τα συναισθήματα, τις σκέψεις, τις σωματικές αισθήσεις και τις συμπεριφορές που σχετίζονται με το τραύμα.

3. Η φάση της προετοιμασίας:

• Ο θεραπευτής καθοδηγεί τον θεραπευόμενο σε ασκήσεις εστίασης και χαλάρωσης.

• Επιλέγεται ο τρόπος διέγερσης των διπλευρικών κινήσεων των ματιών (π.χ., οπτικά ερεθίσματα, ακουστικά ερεθίσματα, αφής).

4. Η φάση της επεξεργασίας:

• Ο θεραπευόμενος εστιάζει σε μια συγκεκριμένη πτυχή του τραυματικού βιώματος, ενώ παράλληλα ακολουθεί με τα μάτια του τα διπλευρικά ερεθίσματα που παρέχει ο θεραπευτής.

• Ενθαρρύνεται να αφήσει τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τις σωματικές αισθήσεις να έρθουν στην επιφάνεια, χωρίς κριτική.

5. Η φάση της αξιολόγησης:

• Ο θεραπευόμενος και ο θεραπευτής αξιολογούν την εμπειρία της επεξεργασίας.

• Εστιάζουν στις αλλαγές που προέκυψαν σε επίπεδο σκέψεων, συναισθημάτων και σωματικών αισθήσεων.

6. Η φάση της εγκαθίδρυσης:

• Ο θεραπευτής βοηθά τον θεραπευόμενο να ενσωματώσει τις θετικές αλλαγές στην καθημερινή του ζωή.

• Αναπτύσσονται θετικές πεποιθήσεις και μηχανισμοί αντιμετώπισης των δυσκολιών για το μέλλον.

7. Η φάση του κλεισίματος:

• Ολοκληρώνεται η επεξεργασία του τραυματικού βιώματος για την τρέχουσα συνεδρία.

• Ο θεραπευόμενος λαμβάνει ασκήσεις για εξάσκηση στο σπίτι.

8. Η φάση του επανελέγχου:

• Σε μελλοντικές συνεδρίες, ο θεραπευτής και ο θεραπευόμενος επανέρχονται στο τραυματικό βίωμα για να αξιολογήσουν την πρόοδο και να ενισχύσουν τα θετικά αποτελέσματα.

Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι η θεραπεία EMDR προσαρμόζεται στις ατομικές ανάγκες κάθε θεραπευόμενου. Ο θεραπευτής διαμορφώνει το θεραπευτικό πλάνο λαμβάνοντας υπόψη το ιστορικό, την προσωπικότητα και τους ρυθμούς του θεραπευόμενου.